Teknik Bilgiler

Hidrolik ve pnömatik sistemlerin uzun süre sorunsuz çalışmalarında, kullanılan yataklama elemanlarının önemli etkileri bulunmaktadır. Hidrolik ve pnömatik silindirlerde eksene dik gelen kuvvetler, sistem üzerinde bir takım momentler ve kuvvetler yaratacaktır. Sistemde oluşan bu moment ve kuvvetleri karşılayacak, onların olumsuz etkilerini yok edecek yataklama elemanlarına ihtiyaç vardır. Yataklama elemanları, piston başı ile boru veya mil ile boğaz takozu arasında metal yüzeylerin birbirlerine temas ederek zarar görmelerini engellerler.

Ölçüsel kaçıklıklar, eş merkezlilikten sapmalar, strok, açısal sapmalar, silindir parçalarının elastik deformasyonları (yataklama elemanının ezilmesi, milin bükülmesi, silindirin uzama ve kısalması) piston başı ile boru veya mil ile boğaz takozu arasında bir kaçıklığa neden olur. Tamamen paralel eksenlere göre hesaplar yapılması çoğu zaman yanlış sonuçlara götürür. Bu yüzden yataklama hesabı yapılırken bu kriterlerde göz önünde bulundurulmalıdır.

Günümüz silindirlerinin birçoğunda metal yataklamalar yerine metal olmayan yataklamalar kullanılmaktadır. Metal olmayan yataklamalar, çok düşük sürtünme katsayısı yüksek yük taşıyabilme kapasiteleri, mükemmel yastıklama ve vibrasyonlu sistemlere uyumları, açık kanala montaj kolaylıkları, dizel etkisi ve hidrodinamik basınç yaratmama özellikleri, talaşlı imalattan gelebilecek eksenel kaçıklıkları absorbe edebilme özellikleri ve uygun fiyatlarıyla yoğun olarak uygulamalarda kullanılmaktadırlar. Metal olmayan şerit yataklamaların kullanımında kataloglarda verilen (k) boşluklarına mutlaka uyulmalıdır. 

Metal yataklama elemanları radyal yük altında metal olmayan yataklama elemanlarına kıyasla çok daha az deforme oldukları için yük çok daha küçük bir alana dağılır ve daha büyük yüzey basınçlarına sebep olur (Şekil 31 - 32). Bu durum yüzey temas bölgelerinde yetersiz yağlama oluşturur. Bu kuru sürtünme durumu bilhassa yüksek yük ve düşük hızlarda metal yataklamalarda yüzeye yapışma, aşınma ve hatta parça kopmasına neden olmaktadır. Yüksek radyal kuvvetler altında çalışan metal yataklamaların aşınması sonucunda sistem içine dağılan metal tozları silindir borusu ve milinin daha hızlı hasar görmesine, hidrolik veya pnömatik sistem parçalarının çok daha kısa sürede görevlerini yapamaz hale gelmesine neden olur.